Kolajen Nedir ve Nasıl Kullanılır?

Kolajen vücutta kemiklerin, cildin, kasların ve bağ dokusunun ana yapı taşlarından biri olan proteindir. Vücutta en çok bulunan protein olarak vücuttaki proteinlerin üçte birine tekabül etmektedir. Yaş ilerlemesine bağlı olarak miktarı azalan kolajenin eksikliğinde cilt gerginliğini kaybetmeye başlar.

Cilde yapısal özelliğini veren ve vücudumuzda en çok bulunan yapı taşı proteini kolajen ayrıca kanama esnasında damardaki yarayı kapatarak kanamayı durdurmaya pıhtılaşmasına da yardım eder. Dolayısıyla yaş almaya bağlı olarak miktarı azalan bu protein eksikliğinde yaşlı bireylerin yaraları daha geç iyileşmekte ve kanları daha çok atmaktadır. Kan damarları, kornealar ve dişler dâhil olmak üzere cildi ciltte kasların ve tendonların gergin olmasını sağlayan kolajen vücudun çok fazla yerinde bulunur. Tüm dokuları bir arada tutan bir yapıştırıcı olarak da düşünebiliriz.

Kolajen takviyelerinin kilo aldırma gibi bir problemi bulunmaz. Hatta bir protein takviyesi alan kişi tokluk hissedeceğinden daha az yemek yer ve kilo vermeye yardımcı olması beklenir. Fakat kolajen takviyesi şekerler ile kombine edilir ise şeker tüketiminin artmasına bağlı olarak bir miktar kilo alınabilir.

Kolajen Vücutta Ne İşe Yarar?

Kolajenin işlevi hangi tip olduğuna göre değişebilmektedir. Vücutta genel olarak yapı taşı işlevi gören kolajen proteinlerin genel olarak kendi cildini daha az gergin olması şeklinde belli eder. Kıkırdaklar zamanla zayıflar. Genel olarak kolajen proteini vücudun yapı ve desteğinde çok önemli bir rol oynar ve yaş almaya bağlı olarak kaliteli kolajen miktarı azaldığından ciltte gerginliğin azalması gibi durumlar söz konusu olmaktadır.

Kolajen Çeşitleri

Kolajen türleri en az 16 tane bulunmaktadır. Fakat 4 ana tür kolajen tipi vardır. Bu başlıca türler tip 1, tip 2, tip 3 ve tip 4 olmak üzere dörde ayrılır.

Tip 1: Bu tip vücuttaki kolajenin yaklaşık yüzde doksanını oluşturur. Yoğun bir şekilde paketlenmiş liflerden yapılır ve deri, kemik, tendon, lifli kıkırdak, bağ dokusu ve dişlere yapı sağlar.

Tip 2: Kıkırdağın ana bileşenidir. Eklem yüzeylerinde ki kıkırdağın birbirinden kaymasını sağlar.

Tip 3: Ciltte, akciğerlerde, bağırsak duvarlarında ve kan damarlarının duvarlarında bulunan kolajen tipidir.

Tip 4: Bazal membranın ana kolajen bileşenidir. Bu tip kolajen çeşitli epitel ve endotel hücreleri ayıran hücre dışı bazal membranlarda bulunmaktadır. Epitel ve endotel hücrelerinin altında yatan ve doku bölmeleri arasında bariyer görevi gören kolajendir.

Kolajenin Vücuda Sağladığı Faydalar Nelerdir?

Kolajenin vücuda yararları saymakla bitmez. Vücutta en çok bulunan protein olduğu için birçok işlevi vardır ve dolayısı ile de birçok yarar sağlamaktadır. Kolajenin vücuda sağladığı faydaların başlıca olanlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Cildin sağlıklı olmasını sağlar ve derinin elastikiyetini ve sıkılığını arttırır.
2. Kırışıklık oluşumunu azaltıp yaşlanmayı geciktirir.
3. Yaş almanın ve büyümenin cilt ve iskelet sistemi üzerindeki negatif etkilerini azaltır.
4. Saç ve tırnakların daha sağlıklı olmasını sağlar.
5. Kas kütlesinin korunmasını ve artırılmasını hedefler.
6. Kıkırdak bütünlüğünü sağlar.
7. Yeterli ve kaliteli kolajen üretimi eklem hastalıklarından korunmak için en gerekli yoldur. Özellikle eklem iltihabı olanlar yeterli kolajen almalıdır.
8. Eklem ağrılarının hafifletilmesinde önemli rol oynar.
9. Osteoartrit başta olmak üzere birçok kemik ve eklem hastalığının önüne geçer. Kemiklerin güçlenmesini ve kemik kaybının önlenmesini sağlar.
10. Travmalar ya da osteoporoz nedeni ile meydana gelen kemiklerdeki kırık ve çatlakların iyileşme sürecini hızlandırır.
11. Arterlerin daha güçlü bir yapıya sahip olmasını sağlar ve ateroskleroz başta olmak üzere tüm kardiyovasküler hastalıkları engeller.
12. İyi kolesterol olarak da bilinen HDL kolesterolün seviyesini yükseltir.
13. Kalp krizi ve felç gibi ölüm riski taşıyan sağlık sorunlarının görülme olasılığını azaltır.
14. Yaraların iyileşmesini hızlandırır.

Kolajen İçeren Besinler Nelerdir?

Kolajen içeren besinlerin başında tavuk derisi ve hayvansal gıdaların bağ dokusu bulunur. Kemik suyu da kolajen açısından zengin başka bir besin kaynağı olmaktadır. Kemik suyu ile yapılmış yemekler ve kemik suyunu bol miktarda içeren her türlü yemek kolajen almamıza yardımcı olmaktadır. Kemik suyunu içebilir ya da doğrudan kemiği kaynatıp suyunu yemeklere katabilirsiniz.

Jelatin, hayvan bağ dokusundan yapılan, yarı şeffaf ve renksiz, tatsız, katı bir maddedir. Jelatin her ne kadar bu kadar tatsız olsa da kolajen üretimi için gerekli olan amino asitleri bünyesinde barındırır. Jelatin tüketmek kolajen miktarını artırabilir fakat jelatin içeren besinlerin kolajen üretimini artırabileceği kesin bir bilgi değildir. Çünkü tüketilen besinler de eğer kolajen yapıcı maddeler var ise bunlar aminoasitlere parçalanır ve bu aminoasitlerden tekrardan kolajen protein üretilir. Fakat her besinin içindeki aminoasitlerden tekrardan kolajen miktarı proteini üretileceği kesin değildir.

Kolajen Takviyesinin Yararları Nelerdir?

Kolajen takviyesinin faydaları yaşı ilerlemesine bağlı olarak vücutta doğal olarak üretilen kolajen protein miktarının azalmasına katkı sağlamaktır. Azalan kolajen miktarı vücuda olumsuz etkiler yaratacağından bazı durumlarda kolajen takviyesi almak bu durumları düzeltmektedir. Kolajen takviyesi üzerine çok fazla bilimsel bir çalışma yoktur fakat yine de yapılmış olan çalışmalara göre kolajen takviyesi kas kütlesinin artmasında, artritlerde ve cilt esnekliği konusunda da fayda sağlamaktadır.

Rekreasyonel olarak aktif olan erkeklerde 2019 yılında yapılan bir çalışma şunu göstermiştir ki kolajen takviyeleri alan ve kuvvet antrenmanı yapan bir grup kas kütlesini ve gücünü, plasebo alan gruba göre daha fazla arttırmıştır. Dolayısı ile kas kütlesinin artmasında ve daha kaslı bir yapının oluşmasında kolajen takviyesi etkili olabilmektedir.

2017 yılında hayvan araştırması travma sonrası osteoartritli bir fareye kolajen takviyesi verilmesinin etkileri araştırılmıştır. Bulunan sonuçlara göre takviyenin hastalığın gelişme ve ilerlemesinde koruyucu bir rol oynayabileceği saptanmıştır. Zaten vücutta doğal olarak üretilen kolajen proteini bu tarz hastalıkları engelleme de önemli bir rol oynamaktadır.

Cilt esnekliğini konusunda 2019 yılında bir araştırma yapılmıştır. Yapılan bu araştırmaya göre kolajen takviyesi alan kadınlarda cilt görünümünde ve cildin esnekliğinde iyileşmeler görülmüştür. Vücutta yer alan kolajen proteinin cildin daha gergin olmasın da ve daha genç görünmesinde de önemli bir rol oynamaktadır. Yaşın ilerlemesine bağlı olarak azalan kolajen miktarı sebebiyle yüzde deri sarkmaları ve cilt esnekliğinin kaybolması gibi durumlar gözlenmektedir. Bazı kolajen takviyelerinde ve güzellik uygulamalarında bu durum kullanılmaktadır. Dolayısıyla cilt daha genç bir görünüme kavuşmaktadır.

Kolajen Takviyesi Alabilen Kişiler

Kolajen takviyesi alabilen kişiler bunu kolajen içeren yemeklerden doğal yollardan sağlayabilirler. Daha ilaç gibi olan kapsüllerle de bunu başarmak mümkündür. Kolajen takviyesi alan kişiler;

1. Özellikle kemik ve eklem hastalıkları bulunan yaşlı bireyler,
2. Kırışıklık sorunu olanlar,
3. Çatlakları olanlar,
4. Kuru ve hassas bir cilde sahip olanlar,
5. Cilt yüzeyinde yara ya da yanıkları bulunanlar,
6. Kolajen eksikliğine bağlı saç dökülmesi yaşayanlar,
7. Aşırı alkol ve sigara tüketimi nedeniyle ciltte sağlıksız bir görüntüye sahip olanlar,
8. Bariatrik operasyonu geçirenler gibi insan gruplarıdır.